Ο λαλίστατος κ. Schaeuble συνηθίζει συχνά να μας ξαφνιάζει. Όχι βέβαια με τις πρωτότυπες ιδέες του, αλλά με την ασυνέπεια, την ανακολουθία, τις ανακρίβειες, τις απατηλές υποσχέσεις. Γιατί, πως αλλιώς να ερμηνεύσει κανείς τις κατά καιρούς βαρύγδουπες δηλώσεις του, που στη συνέχεια αποδεικνύεται, ότι η αξία τους δεν ξεπερνά εκείνη του χαρτιού που έχουν γραφεί.

Την άνοιξη του 2010 δήλωνε, ότι έχει δώσει εντολή σε 4 μακροοικονομικά ινστιτούτα της χώρας του να εκπονήσουν μελέτη για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Με βάση το πόρισμα, έλεγε, θα δώσει οριστική λύση  στο πρόβλημα της Ελλάδας. Τα ινστιτούτα αποφάνθηκαν, ότι το χρέος μας, με βάση   το πρώτο τιμωρητικό πρόγραμμα, που για το δάνειο των 110 δις Ευρώ απαιτήθηκε επιτόκιο  5,2% και αποπληρωμή στα 5 χρόνια, δεν ήταν βιώσιμο, αλλά την οριστική λύση την περιμένουμε ακόμη. Εκ των υστέρων γνωρίζουμε, ότι η επιλογή που έγινε αποσκοπούσε στο να κερδίσουν χρόνο οι γερμανικές και οι γαλλικές τράπεζες για να ξεφορτώσουν τα ελληνικά ομόλογα και η Ελλάδα εν’όψει αδιεξόδου να μην οδηγηθεί σε άλλες σκέψεις, όπως ένα κούρεμα του χρέους.

Ακολούθησε η μεγάλη προσπάθεια για μείωση των διδύμων ελλειμμάτων, δημοσιονομικού και ισοζυγίου πληρωμών, με τις καταστροφικές συνέπειες στον παραγωγικό ιστό, στα εισοδήματα και στην απασχόληση. Γνωρίζοντας τι θα επακολουθήσει οι δανειστές μας, προεξάρχοντος του κ. Schaeuble, δήλωναν «εσείς αναλαμβάνεται τα ελλείμματα, εμείς αναλαμβάνουμε το χρέος».

Και ενώ τα ελλείμματα σχεδόν εξαφανίστηκαν και η Ελλάδα έκανε το χρέος της, εξαθλιώνοντας ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού της, η υπόσχεση για τη ρύθμιση του χρέους αναβάλλεται συνεχώς. Παρά την εμφάνιση, εδώ και δύο χρόνια πρωτογενών πλεονασμάτων, η «περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους», δεν απασχολεί τον κ. Schaeuble. Αντίθετα μάλιστα. Επιμένει στην συνέχιση  των μέτρων περιοριστικής πολιτικής, μειώσεις μισθών και συντάξεων, ομαδικές απολύσεις και αυξήσεις στη φορολογία, παρότι θα μπορούσαν να αποφευχθούν ως αποτέλεσμα  μιας νέας αναδιάρθρωσης του χρέους.

Όμως, η χαρακτηριστικότερη της υποκρισίας δήλωση, έγινε εκ μέρους του υπουργού οικονομικών της Γερμανίας, προ ολίγων ημερών. Ενώ μέχρι πρότινος διατυμπάνιζε σε όλους τους τόνους, ότι εργάζεται σκληρά για να δοθεί μια λύση στο ελληνικό πρόβλημα, δήλωνε στο ραδιόφωνο “Deutschlandfunk” ότι «η Ελλάδα πρέπει να λύσει το πρόβλημά της μόνη της». Μια δήλωση, που σαφώς απευθυνόταν σε εσωτερικούς αποδέκτες, δεν παύει όμως να έχει τη σημασία της, όταν εκφέρεται από τον εκπρόσωπο της ηγέτιδας δύναμης αυτή τη στιγμή της Ευρώπης. Με τέτοιες συμπεριφορές δεν είναι να απορεί κανείς γιατί ο ευρωσκεπτικισμός κερδίζει συνεχώς έδαφος. Επειδή όμως ο κ. Schaeuble εδώ και καιρό έχει υπερβεί τα εσκαμμένα, να ελπίσουμε ότι θα μείνει μόνος του στον αυταρχικό και αδιέξοδο δρόμο που ακολουθεί.  Δείγματα διαφοροποίησης άρχισαν να ήδη να διαφαίνονται ευτυχώς από αρκετές χώρες.

Υπάρχει μια αρχή που αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της λειτουργίας της οικονομίας της αγοράς. Όταν μια επιχείρηση κάνει κέρδη να τα καρπώνεται ο επιχειρηματίας, ενώ  αντίθετα όταν γράφει ζημιές να τις πληρώνει ο ίδιος. Αυτός ο κανόνας ισχύει για όλους τους κλάδους, εκτός από έναν. Τις τράπεζες. Για την κυριολεξία τις μεγάλες τράπεζες, τις λεγόμενες και συστημικές.

Οι τράπεζες κερδίζουν αστρονομικά ποσά, όταν η οικονομία ακμάζει, ενώ σε περιόδους κρίσης καλείται το κράτος να αναλάβει τις ζημιές τους. Ο λόγος είναι απλός: Πρόκειται για οργανισμούς που είναι «too big to fail», όπου δηλαδή δε μπορεί να ακολουθηθεί η συνήθης πτωχευτική διαδικασία, αφού οι επιπτώσεις που θα προκύψουν από μια τέτοια ενέργεια είναι τεράστιες για το σύνολο της οικονομίας.

Το πάθημα από την τελευταία χρηματοπιστωτική κρίση μας δίδαξε, ότι η διάσωση των τραπεζών οδήγησε ολόκληρες χώρες στα όρια της χρεοκοπίας, σε κάθε δε περίπτωση κόστισε ακριβά στους φορολογούμενους πολίτες.

Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι προέρχονται από τον τομέα του «investment banking» και όχι από τις παραδοσιακές τραπεζικές εργασίες. Έτσι και η πρόταση Barnier στο πλαίσιο της  μεταρρύθμισης του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος, να φέρουν απέναντι στην Ενιαία Εποπτική Αρχή το βάρος της απόδειξης, ότι από τη δραστηριότητά τους δεν πηγάζει κάποιος συστημικός κίνδυνος, είναι πλήρως δικαιολογημένη. Σε αντίθετη περίπτωση, θα πρέπει οι τράπεζες να αποχωρισθούν το πολύ επικερδές γι’ αυτές επενδυτικό τους κομμάτι ή τουλάχιστον να αυξήσουν σημαντικά την κεφαλαιακή τους βάση.

Ο διαχωρισμός της παραδοσιακής τραπεζικής από τη ριψοκίνδυνη επενδυτική, προφυλάσσει τόσο τους καταθέτες όσο και τους φορολογούμενους από απώλειες, προερχόμενες από δραστηριότητες που περιέχουν κινδύνους, χωρίς τη συγκατάθεσή τους ή ακόμη και εν αγνοία τους.

Αντί λοιπόν οι ευρωπαϊκές συστημικές τράπεζες να αντιδρούν να αναλάβουν την υποχρέωση του βάρους της απόδειξης της μη τοξικής τους λειτουργίας, θα πρέπει να γνωρίζουν, ότι η επόμενη λύση θα είναι ο διαχωρισμός των εργασιών (μοντέλο ΗΠΑ) ή μια γενναία κεφαλαιακή ενίσχυσή τους (μοντέλο Μεγ. Βρετανίας). Οι  εποχές που μπορούσαν να έχουν και την πίτα ακέραια και το σκύλο χορτάτο έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί.